Γεροντας Μάρκελος Καρακαλληνός

Γέροντας Μαρκέλλος Καρακαλληνός

..Πάντα έβρισκε χρόνο, παρά το γεμάτο πρόγραμμα του, για να παρηγορεί και να στηρίζει με διάφορα μέσα και τρόπους τους εν τω κόσμω αγωνιζόμενους αδελφούς. Τους έστελνε επιστολές συνοδευόμενες με αγιορείτικες ευλογίες όπως λουλούδια, ρίγανη κλπ. Μία από τις πνευματικές του δραστηριότητες ήταν και οι ομιλίες που έκανε σε διάφορες πόλεις της Ελλάδος, μετά από πρόσκληση των Αρχιερέων ή διάφορων τοπικών συλλόγων. Αυτές οι ομιλίες του εμπλουτιζόμενες κατόπιν απετέλεσαν τα διάφορα βιβλία που εξέδωσε ο εκδοτικός οίκος «Ορθόδοξος Κυψέλη». Χαρακτηριστικό της επιμέλειας των διαφόρων ομιλιών του ήταν ότι μαζί με την ομιλία πάντα είχε εκδόσει κάποιο σχετικό κείμενο στα χέρια των ακροατών του, για μια περισσότερη κατανόηση των λεγομένων του.
Μία απόδειξη του πόσο ήταν κάτοχος της θεολογίας των συγγραμμάτων των Αγίων Πατέρων, καθώς επίσης και των λεπτοτάτων εννοιών της νηπτικής και ησυχαστικής παραδόσεως, υπήρξαν οι συνεντεύξεις που έδωσε εδώ στο μοναστήρι μας στον κύριο Μανώλη Μελινό.

 Όπως ομολογούσε και ο ίδιος είχε ετοιμάσει ένα ερωτηματολόγιο με 70 ερωτήσεις πνευματικού περιεχομένου και χωρίς να τον έχει προειδοποιήσει, θαύμασε την ευχέρεια του να του δίνει απαντήσεις, που μαρτυρούσαν την εξαίρετη θεολογική κατάρτισή του. Καρπός αυτών των συνεντεύξεων είναι ο 11ος τόμος της σειράς «Πείρα Πατέρων» του κ. Μελινού. Μία άλλη πνευματική διακονία του ήταν οι ομι λίες που έκανε μετά το Απόδειπνο εις τους προσκυνη τάς, είτε στον εξωνάρθηκα - είτε στο Αρχονταρίκι της μονής. Βλέποντας τον ανθρώπινο πόνο (ασθένειες, διάφο ρα προβλήματα) των προσκυνητών θυσίαζε την ησυ χία του και ασχολείτο με τα προβλήματά τους, παρ' όλο που όσο περνούσε ο καιρός καταβαλλόταν από τις διάφορες ασθένειες και από τον καθημερινό κόπο της μοναχικής ασκήσεως. Του άρεσε να μην χάνονται αλλά να συνεχίζονται διάφορες παραδοσιακές μοναχικές ασχολίες όπως οι παγκοινιές, που αναφερθήκαμε προηγουμένως, για το μάζεμα των ελιών, των φουντουκιών, αλλά και του τρύγου των σταφυλιών, κ.α. Αυτές οι παγκοινιές ήταν ευλογημένες συναντήσεις μεταξύ μας, που αναθέρμε ναν τον ζήλο μας, καθώς λέγαμε την ευχή εκφώνως και καθώς ακούγαμε κατά τη διάρκεια του μικρού δια λείμματος από το στόμα του διάφορες ιστορίες - γεγο νότα, από την ζωή των παλαιοτέρων μοναχών που γνώριζε. Μας μένει αλησμόνητη η πηγαία χαρά και ο παι­δικός ενθουσιασμός του καθώς μας μιλούσε, αλλά και της ευθύνης που ένοιωθε ώστε να μεταδώσει και στους νεωτέρους ό,τι ζούσε και γνώριζε.

Αυτός δε ο ενθουσιασμός και αυθορμητισμός του δεν «τον παρέ συρε» αλλά μας εντυπωσίαζε που τον συνείχε η ευθύ νη, ώστε να τηρείται ακριβέστατα το πρόγραμμά μας. Ενώ μας μιλούσε και μας έλκυε με τις ωραίες μοναχι κές ιστορίες του, κάποια στιγμή μας φώναζε: σηκωθεί τε πατέρες να συνεχίσουμε την διακονία μας.Ήταν πολλά τα άνθη των χαρισμάτων του πατρός Μαρκέλλου, όσα τον είχε προικίσει η Θεία Χάρις και όσα απέκτησε με τους επίμονους αγώνας του, τα ο ποία θα πρέπει μελλοντικά κάποιος να αναλάβει την συλλογή όλων αυτών των στοιχείων για να φανερώ σουν τον πνευματικό πλούτο που έκρυβε αυτή ή σύγχρονη Αγιορειτική μορφή. Ας έλθωμε τώρα στο θέμα της ασθενείας του, που τελικά τον οδήγησε στον θάνατο, αν και σε όλη την μοναχική του ζωή στην μονή μας κατατρυχόταν από διάφορες ασθένειες (ζαλάδες, οσφυαλγίες, φλεβική α­νεπάρκεια, δύσπνοιες κ.α.).
Κατά την διάρκεια του 2005 και συγκεκριμένα την διάρκεια της νηστείας του Δεκαπενταυγούστου τον έ ζωσαν δυνατοί πόνοι που τους απέδωσε «στη μέση του» από την οποία έπασχε, από παλαιότερα (δισκο πάθεια). Σκόπευε να βγει στη Θεσ/νίκη μετά την νηστεία της Παναγίας, αλλά οι πόνοι ήσαν τόσο δυνατοί και συνεχείς -μέρα νύχτα- που τον ανάγκασαν να βγει και παρά την θέλησή του την άλλη μέρα της Μεταμορφώσεως.

Έλεγε χαρακτηριστικά: Παναγία μου δεν ήμουν άξιος να μείνω στις παρακλήσεις σου και στην γιορτή σου! Οι πόνοι του ήσαν τόσο δυνατοί που δεν μπορού σε ούτε να αναπνεύσει, ούτε να ξαπλώσει σε κρεβάτι, αλλά καθόταν μόνο καθιστός. Τελικά με τις ιατρικές εξετάσεις διαγνώσθηκε η νόσος του καρκίνου στο παχύ έντερο, με μεταστάσεις σε αρκετά μέλη του σώματος. Αμέσως έγινε η εγχεί ρηση και εγώ με την εντολή του Γέροντος βγήκα στη Θεσ/νίκη να του συμπαρασταθώ σαν διακονητής στην δοκιμασία του. Η εγχείρηση έγινε στο Νοσοκομείο του Παπανι κολάου, με την άμεση συμπαράσταση και υποστήριξη του κ. Κωνσταντίνου Κάτση, πνευματικού αδελφού και φίλου της μονής μας, ο οποίος προΐσταται ως αρχίατρος στην ιατρική μονάδα «express servise». Η μετεγχειριτική παραμονή μας στο νοσοκομείο ηταν στην 4η χειρουργική κλινική με μία εξαίρετη φροντί δα του νοσηλευτικού προσωπικού. Όλως ιδιαιτέρως μας έβαλλαν σε ένα δωμάτιο με δυο κρεβάτια για να μπορώ και εγώ να ξεκουράζομαι.

 Ο π. Μάρκελλος με την πνευματική ακτινοβολία του είχε γίνει γνωστός στο χώρο του νοσοκομείου, απ' όπου ερχόταν πλήθος ανθρώπων να τον επισκεφθούν (όχι μόνο ασθενείς αλλά και ιατροί - νοσοκό μες). Ιδιαίτερα μετά την εγχείρηση οι πόνοι του ήσαν αβάστακτοι και μαρτυρικοί. Είχε φοβερή δύσπνοια και οι νύκτες του φαίνονταν χρόνια, αξεπέραστες, μέ σα στους φρικτούς πόνους πού δοκίμαζε. Αλλά και σε όλη τη διάρκεια του ενός έτους και περισσότερο, που κράτησε η δοκιμασία του οι πόνοι του ήταν δριμύτα τοι. Κάθε βράδυ σκεπτόταν πως θα περάσω πάλι αυτή την βραδυά. Αυτό που μας έκανε ιδιαίτερη εντύπωση εκείνη την περίοδο ήταν, πως, παρ' όλους τούς φρικτούς πό νους του έβρισκε την δύναμη με μία ιδιαίτερη πνευμα τική ευφορία να ομιλεί στους πολυπληθείς επισκέ πτας του και να τους στηρίζει στα δικά τους προβλή ματα. Περνούσε πάρα πολύς κόσμος, άνθρωποι δηλα δή που είχαν από πριν μεγάλο δέσιμο μαζί του. Έτσι μάθαμε εκ των πραγμάτων ότι ο π. Μάρκελλος βοη θούσε πάρα πολύ κόσμο, ποικιλοτρόπως. 

Απαντούσε κυρίως από το τηλέφωνο της μονής σε πολλούς που τον ζητούσαν γιατί δεν ήθελε να έχει μαζί του κινητό, που θα τον αποσπούσε από την συνεχή εσωτερική πνευματική εργασία του. Σε πολλούς έστελνε βιβλία, διάφορα χειρόγραφα πνευματικού περιεχομένου που τα φιλοκαλούσε ο ίδιος. Αυτή η ευγενής διάθεσή του να ανταποκρίνεται προς όλους τους επισκέπτας είχε πολύ κόστος γι' αυ­τόν, γιατί αμέσως μετά που έφευγαν του δημιουργείτο κρίσις και επιδείνωσις. Στην διάρκεια των 3 πρώτων μετεγχειρητικών μηνών συνέβη να δημιουργηθεί συ ρρίγιον πάνω στην εγχείρηση ώστε να λένε και να α πορούν οι γιατροί, πως τον βρίσκουν συνεχείς επιδει νώσεις της ασθενείας του. Σε όλην αυτήν την πολυώδυνη δοκιμασία του δεν υπέστελλε την σημαία αλλά έβρισκε δύναμη και με χαρά ασχολείτο στο να διαβάζει και να συγγράφει νέα χειρόγραφα πνευματικού περιεχομένου. Ένα χαρακτηριστικό περιστατικό είναι το έξης: Μια μέρα ενώ ήταν καθιστός στο κρεβάτι και έγραφε πάνω στα πόδια του σημειώσεις, τον επισκέφθηκε στο δωμάτιό του ο υπεύθυνος γιατρός του και με ενδιαφέ ρον τον ρώτησε τι γράφει. Αυτός δε με ένα χαρίεν πρόσωπο του απαντά, δείχνοντάς του την επικεφαλίδα του κειμένου που έγραφε. «περί του αφθάρτου και ου ρανίου σώματός μας», τώρα που κατέπεσε το φθαρτόν σώμα μου, γράφω για το ουράνιο και άφθαρτο σώμα. 

Ένα μεγάλο στήριγμα στην δοκιμασία του ήταν η συμπαράσταση που έννιωθε από τον Γέροντα Ε φραίμ, ο οποίος από το μεγάλο ενδιαφέρον και την α γάπη που έτρεφε απέναντί του τον έπαιρνε τακτικά τηλέφωνο από την Αριζόνα της Αμερικής. Αφού μά θαινε τα σχετικά με την εξέλιξη της υγείας του επί πολλήν ώρα τον στήριζε και τον νουθετούσε με τις θεόσοφες συμβουλές του. Ιδιαίτερα του συνιστούσε να μην χάση την ζέση της προσευχής. Επίσης μεγάλη ανακούφιση έννιωθε από την συ χνή συμπαράσταση και το μεγάλο ενδιαφέρον του Γέ ροντός μας Φιλοθέου, ο οποίος τακτικά έβγαινε στο Νοσοκομείο για να τον στηρίξει και να του διαβάζει ειδικές ευχές από το ευχολόγιον της Εκκλησίας μας. Όταν έβρισκα ευκαιρία πήγαινα σε νυκτερινές λειτουργίες σε διάφορους ιερούς ναούς. Όταν επέ στρεφα πάντα με περίμενε και έκανε τον κόπο να σηκωθεί από το κρεβάτι, μου έβαζε μετάνοια και με πολ λή ταπεινότητα ζητούσε να μου ασπασθεί το χέρι για να λάβει και αυτός την ευλογία της Θείας Λειτουρ γίας και Θείας Κοινωνίας.

 Κάποια φορά πού είχα πάει σε μια αγρυπνία στη μονή της Σουρωτής, όταν επέστρεψα μου εκμυστηρεύ τηκε μία δαιμονική επίθεση που δέχτηκε βλέποντας τον κοινό εχθρό σαν μανιασμένη Τίγρη. Ήταν χαρακτηριστικό της φιλοπονίας του και της ακριβείας του στα μοναχικά του καθήκοντα ότι ό λη κυριολεκτικά την ήμέρα αλλά και όλη την νύκτα εξαιτίας της αϋπνίας του δεν έφευγε το 300αρι κομπο σχοίνι από τα χέρια του, καθώς κάθε κόμπο τον συνό δευε με το σημείο του σταυρού. Το άλλο αξιοσημείωτο είναι, ότι, παρ' όλο το πλήθος των επισκεπτών και των γιατρών που διέρχο νταν από το δωμάτιό του, έβρισκε χρόνο να διαβάζομε όλες τις ακολουθίες του νυχθημέρου. Μόλις έφευγε μία ομάδα επισκεπτών και ήταν η ώρα της ακολου θίας με εγρήγορση μου έλεγε φέρε τα βιβλία να κάνο με την ακολουθία, πριν έλθει άλλη ομάδα. Αν έρχονταν ενδιαμέσως άλλοι επισκέπτες κάθο­νταν και αυτοί και συμμετείχαν στην ακολουθία και τους είναι αξέχαστη η πνευματική εκείνη ατμόσφαιρα που δημιουργείτο. Μετά από όλη αυτή την μετεγχειριτική και οδυνη­ρή περίοδο των 3 μηνών επιστρέψαμε στη μονή μας με μία καλυτέρευση της υγείας του και με ελπίδα δια το μέλλον, όπως του έδιναν οι γιατροί, επιθυμώντας, όσο χρόνο του έδινε πλέον ο Κύριος να τον αφιερώ σει στην διακονία, τόσο προφορική, όσο και γραπτή του πλησίον.

 Έτσι ξανάρχισε σιγά-σιγά τις παλαιές ασχολίες του, παίρνοντας το καλαθάκι του και επισκεπτόμενος τα διάφορα περιβόλια γύρω στη μονή, που τα είχε δη μιουργήσει εκ του μηδενός και αναγιγνώσκων την Α γία Γραφή και διάφορα άλλα πατερικά βιβλία. Όπως είπαμε και πιο πριν δεν σταμάτησε την συγ γραφή, αλλά έγραφε διάφορα χειρόγραφα και τώρα μάλιστα μέσα από το πρίσμα του πόνου και του θανά του το περιεχόμενο έπαιρνε ιδιαίτερη αξία και μεταρ σίωση. Αξίζει να σημειωθεί ότι δεν πρόλαβε να ολοκλη ρώσει το τελευταίο έργο του περί θανάτου, παραδεί σου και κολάσεως και έτσι ημιτελές το εξέδωσε η Ορ θόδοξος Κυψέλη και διαμοιράστηκε στους προσκυνη τάς την διάρκεια του 40μέρου μνημοσύνου του. Μετά από ένα διάστημα στο μοναστήρι άρχισαν οι χημειοθεραπείες, οπότε βγαίναμε κάθε 20 ήμέρες στο Νοσοκομείο Παπανικολάου και συγκεκριμένα στην γαστρεντερολογική κλινική. Οι χημειοθερα πείες βέβαια είχαν πολλές παρενέργειες (ζαλάδες, με γάλο πρίξιμο στα πόδια, παραμόρφωση του προσώ που του και πτώση των τριχών της κεφαλής και των γενίων του κ.ά.). Φιλοξενούμασταν στο μεγάλο και ά νετο σπίτι της ευλαβούς και φιλομονάχου κ. Ελένης Σιμωνίδου, η οποία με πολύ κόπο και θυσία μας συμπαραστέκονταν μαζί με το φιλομόναχο ζεύγος και α δελφικούς φίλους μας Αλεξάνδρα και Νικόλαο Ζουρ νατζόγλου. Είναι αδύνατον να περιγράψω την ηρωική τους συμπαράσταση, που εκτός από όλα τα άλλα ιδιαίτερα την νύκτα παρέμεναν σε κατάσταση ετοιμότητος καί αϋπνίας για να μας συμπαρασταθούν στις κρίσεις που συχνά καταλαμβανόταν. Τα γράφω αυτά παρόλο πού προσκρούουν στη ταπείνωσή τους και στην ανιδιοτελή και φιλόχριστη διάθεσή τους. Είμαστε πολλαπλώς ευγνώμονες απέναντί τους για όλη την προσφορά τους. Ευρισκόμενοι στην οικία της κ. Ελένης συνέβη πολλές φορές να συγκεντρωθούν πολλοί γνωστοί πνευματικοί αδελφοί και ο π. Μάρκελλος για πολλή ώρα μας μιλούσε σχετικά και εκπληττόμασταν με την χάρη την πνευματική με την οποία μας δίδασκε. Μας ανέφερε και πολλές εμπειρίες του από τα χρόνια που έζησε σαν δάσκαλος σε ακριτικές περιοχές, πριν απαρνηθεί τον κόσμο και γίνει μοναχός. Όσο περνούσε ο καιρός τόσο και κατέπιπτε σω ματικά ώστε είχε γίνει αγνώριστος. 

Επειδή ποτέ δεν ξάπλωνε στο κρεβάτι, διότι η υπτία θέση του αύξανε τον πόνο και επειδή ήταν όλο το 24ωρο καθιστός, ο κόπος τον έκανε να γέρνει προς τα δεξιά με απoτέλε σμα να σκεβρώσει η σπονδυλική του στήλη και να φαίνεται ένα διπλωμένο στα δύο γεροντάκι. Στην τελευταία εξέλιξη του καρκίνου δημιουργήθηκε ένα τεράστιο πρήξιμο από την κοιλιακή χώρα μέχρι τα πέλματα των ποδιών του. Ευρισκόμενοι στο Νοσοκομείο και παρ' όλη την προσπάθεια των γιατρών να ξεπεράσουν τα προβλήματα που είχαν προκύψει, συνέβη μία ημέρα Παρασκευή μία κατακόρυφη καθίζηση στον οργανισμό του. Συνειδητοποιώντας ότι βάδιζε προς το τέλος ζήτησε ε πίμονα -παρ' όλες τις αντιδράσεις των γιατρών ό,τι στη μονή δεν υπάρχουν τα ιατρικά μέσα προς συμπα ράστασή του- να επιστρέψει αμέσως ώστε να κοιμηθεί, στην μετάνοιά του, μέσα στο περιβόλι της Παναγίας. Αυτό ήταν και ιδιαίτερη επιθυμία του Γέροντος της μονής μας, το να έλθει εγκαίρως κοντά στους πα τέρες και αδελφούς για να χαρεί την συναναστροφή μαζί τους και να αισθανθεί την μοναχική ζεστασιά που αισθάνεται ένας μοναχός στο μοναστήρι του. Ιδιαίτερα αυτό το διάστημα που είχε κορυφωθεί η αγωνία όλων μας με την άσχημη εξέλιξη της ασθε νείας του, επληθύνθησαν οι παρακλήσεις και οι προσευχές όλων των πατέρων. Η τελευταία νύκτα Σάββα το προς Κυριακή μπορεί να χαρακτηρισθεί ως ένας προσωπικός Γολγοθάς. Είχαν αχρηστευθεί όλα τα όργανα του σώματός του, εξαιτίας της επιδεινώσεως του καρκίνου και έχοντας παντελή έλλειψη οξυγόνου στον οργανισμό του χρειάστηκε να του κάνουν δυο φορές παρακέντηση, αφαιρώντας του από την πλάτη αιματώδες υγρό. Προς τα ξημερώματα ήλθαν εσπευσμένα μερικά συγγενικά του πρόσωπα για να τον αποχαιρετήσουν, διότι είχαμε κανονίσει να έλθει το ασθενοφόρο για να μας μεταφέρει επειγόντως στην μονή μας. Ήταν συγκινητικές οι στιγμές, όπου εκτός από τους συγγενείς του μαζεύτηκαν και άλλοι πνευματικοί αδελφοί για να του προσφέρουν τον τελευταίο ασπασμό - χαιρετισμό.

 Εντύπωση έκανε η θαυμαστή γαλή­νη που έννιωθε σε σημείο που ο συνοδεύων ιατρός του ασθενοφόρου να εκπλήττεται γι' αυτό το σπάνιο θέαμα της ήρεμης αντιμετωπίσεως του θανάτου. Έτσι παρ' όλες τις δηλώσεις των ιατρών ότι υ πήρχε κίνδυνος να πεθάνει στον δρόμο φτάσαμε στην μονή μας, όπου μας υποδέχτηκε με συγκινητικό τρό πο έξω από την πύλη της μονής όλη η αδελφότητα συγκεντρωμένη. Κατά παράδοξο τρόπο όταν ήλθε στην μονή μας ανέλαβε δυνάμεις και έζησε ακόμη για 8 μέρες. Την πρώτη νύκτα της Κυριακής μετά το Απόδειπνο συγ κεντρωθήκαμε στο κελλί του μερικοί πατέρες με τον Γέροντα και τότε ο π. Μάρκελλος μας μίλησε με ένα ενθουσιασμό και με μια μεγάλη ψυχική ευφορία, προ τρέποντάς μας να συνεχίσουμε με ζήλο το υπόλοιπον της μοναχικής μας πορείας. Τότε μας εκμυστηρεύτη κε, ότι λίγο καιρό προτού τον ζώσουν οι πόνοι του καρκίνου είδε σε ώρα προσευχής ένα όραμα που μας το περιέγραψε και που τον προειδοποιούσε για τον ε πικείμενο θάνατό του. Αξίζει επίσης να σημειωθεί ότι κάποια στιγμή, κατά τη διάρκεια της δοκιμασίας του, άκουσε μία γλυκειά παρηγορητική φωνή πού του έλε γε ότι θα περάσει μέσα από αυτή την οδυνηρή δοκιμα σία αλλά σύντομα θα έλθει η λύτρωσή του. Στο διάστημα αυτό συνομιλούσε με πολλή χαρά με τους αδελφούς της μονής αλλά και με άλλους πατέ ρας που έρχονταν από διάφορα μέρη του Αγίου Ό ρους για να τον ιδούν. Έτσι φτάσαμε στην τελευταία μαρτυρική του νύ κτα της Κυριακής προς Δευτέρα κατά την οποία είχα με ολονύκτιο αγρυπνία στην αποτομή του Τιμίου Προδρόμου. Επειδή οι πνεύμονές του, λόγω της ελ λείψεως οξυγόνου, είχαν γεμίσει από διοξείδιο του άνθρακος έβγαζε ακουσίως κάτι σπαρακτικές κραυγές -διότι βρισκόταν σχεδόν σε κατάσταση κώματος - και τιναζόταν ολόκληρο το σώμα του. Μετά το τέλος της αγρυπνίας οι πατέρες έψαλαν τον κανόνα εις ψυχοραγούντα του Αγίου Νήφωνος και ο Γέροντας του εδιάβασε τις κατάλληλες προς τούτο ευχές και οι άλλοι αδελφοί που βρισκόμασταν μέσα και έξω από το κελί του, του συμπαραστεκόμα σταν με το κομποσχοίνι μας σ' αυτές τις τελευταίες δύσκολες στιγμές. Λίγο αργότερα έπεσε σε κώμα που κράτησε μέχρι την ώρα του Εσπερινού. Συγκεκριμένα, την ώρα του προοιμιακού ψαλμού που εδιαβάζετο μέσα στο ναό, ά φησε την τελευταία του πνοή.

Ήταν ημέρα Δευτέρα στις 29 Αυγούστου και 11 Σεπτεμβρίου με το νέο ημε ρολόγιο στις 5:30' μ.μ. του έτους 2006. Άξιο σημειώσεως είναι ότι το κοσμικό του όνομα ήταν Ιωάννης και ως εκ τούτου ο Τίμιος Πρόδρομος που τον είχε υπό την προστασία του τον παρέλαβε κα τά την ήμέρα της εορτής του. Όταν ετελειώθη και αφού τον ράψαμε κατά την τάξη την μοναχική, μετεφέρθη το σκήνωμά του στη Λιτή του Καθολικού, όπου οι πατέρες κατά διαδοχή ανεγίγνωσκαν το ψαλτήρι και οι ιερείς οι της μονής και όσοι έρχονταν από άλλα μέρη του Αγίου Όρους τελούσαν τρισάγιο. Ως φαίνεται είχε προηγηθεί θερμή προσευχή εν τω κελλίω του διότι ευρισκόμενος σε κατάσταση βα­θυτάτης συγκινήσεως και έχων τεταμένας τας χείρας προς το σκήνωμα του αγαπητού συνεργάτη του, εξε χύθη η καρδία του σε λόγια θερμής παρακλήσεως, ζη τώντας τις ευχές και μεσιτείες του. Η εξόδιος ακολουθία έγινε την επομένη ημέρα 30 Αυγούστου με πολύ πλήθος κόσμου τόσο πατέρων, ό σο και προσκυνητών. Προέστη της ακολουθίας ο Κα θηγούμενος της Μονής Ιβήρων π. Ναθαναήλ και συμμετείχαν πολλοί Πατέρες, που είχαν έλθει και από άλλα μοναστήρια και σκήτες, διότι ήταν πολύ γνω­στός στο αγιορειτικό κοινό. Νιώθαμε όλοι την ώρα της ακολουθίας μία αίσθηση εντόνου χαράς ή συγκινήσεως σαν να ήταν ημέρα εορτής.

 Μετά τη συμπλήρωση των 40 ημερών από της εκδημίας του πολλές οικογένειες, που είχαν πολυχρό νιο πνευματικό δεσμό μαζί του, καθώς επίσης και μο ναστικές αδελφότητες σε διάφορα μέρη της Ελλάδος, που τον είχαν καθοδηγητή σε θέματα νοεράς προσευ χής και νήψεως, μας ζήτησαν ως ευλογία να τους στείλομε κάτι από τα προσωπικά του αντικείμενα. ..... ήταν πολλές και αξιόλογες οι εμπειρίες που έζησα κοντά του, και τελειώνω ζητώντας τις ευχές του για να μας συνο δεύουν στον ανηφορικό δρόμο της πολυκυμάντου μοναχικής ζωής μας, έχοντας την χαρά ότι τον έχουμε συμβοηθό και πρεσβευτή προς τον Κύριο μετά των άλλων Αγιορειτών Πατέρων που βρίσκονται στην θριαμβεύουσα Εκκλησία.

Πηγή: Εκ των Εκδόσεων "Ορθόδοξος Κυψέλη"