Η Αγία Άννα εις τον χώρον του Αγίου Όρους
Εἰς
τὸ Ἅγιον Ὄρος ὑπάρχει φερώνυμος Σκήτη ἐπ᾿ ὀνόματι τῆς Ἁγίας Ἄννης καὶ
εἶναι ἡ μεγαλύτερα καὶ ἀρχαιότερα τῶν «ἰδιορρύθμων Σκητῶν». Ἂς σημειωθῆ
δὲ ὅτι καμμία ἄλλη ἑορτὴ (γυναικεία) δὲν ἑορτάζεται εἰς τὸ Ἅγιον Ὄρος
εἰμὴ μόνον τῆς «Γιαγιᾶς», ὡς ὀνομάζεται χαϊδευτικῶς, ἀπὸ τοὺς μοναχούς.
Ὁ
Ἱεροσολύμων Δοσίθεος
(1669—1707), Νοταρᾶς ὁ Πελοποννήσιος ἐν τῇ δωδεκαβίβλῳ αὐτοῦ ἀναφέρει
τάδε: «Ἡ νῦν σκήτη τῆς Ἁγίας Ἄννης εἰς τόπον τραχὺν καὶ κρημνώδη ἤρξατο
οἰκοδομηθῆναι περὶ τὸ 1680 διὰ συνεργίας τοῦ ἀοιδίμου Πατριάρχου
Διονυσίου τοῦ ἐξ Ἄνδρου, ὅστις παρητήσατο τὸν θρόνον Κωνσταντινουπόλεως
ἐξ αἰτίας ταύτης.
Ἐν
ἐπίσημῳ τινι ἡμέρᾳ, ἐνοχλουμένου τοῦ Πατριάρχου τούτου ὑπὸ πολλῶν, ὤφθη
πτωχὸς τις ζητῶν θεωρηθῆναι τὸ δίκαιον αὐτοῦ παρὰ τοῦ Πατριάρχου καὶ
ἐβόα: Θεώρησόν μου τὸ δίκαιον.
Λέγει
αὐτῷ ὁ Πατριάρχης: Οὐχ ὁρᾷς πόσην σύγχυσιν ἔχω καὶ ζητεῖς μοι καὶ σὺ τὸ
δίκαιόν σου νὰ θεωρήσω; Λέγει ὁ πτωχός· ἂν τὸ δίκαιόν μου οὐ δύνασαι
ἰδεῖν, μὴ Πατριάρχευε.
Ἤθελεν ὅμως ἀνταποκριθῆναι καὶ τὸν Πατριάρχην. Καὶ τί νὰ κάμω, ἂν μὴ Πατριαρχεύσω;
Λέγει
ὁ πτωχός· πήγαινε εἰς τὸ Ὄρος νὰ σώσῃς τὴν ψυχήν σου. Καὶ μὲ τὸν λόγον
τοῦτον ἔγινεν ἀφανὴς ἀπὸ τῶν ὀφθαλμῶν του ὁ πτωχὸς καὶ οὐχ εὑρέθη.
Ὅθεν
ἐγνω ἐκ θείας ἄφατου οἰκονομίας γενέσθαι τὴν ὀπτασίαν ἐκείνην καὶ οὕτω
παρῃτήσατο καὶ ἐλθὼν εἰς τὸ Ὄρος πολλῶν καλῶν ἐγένετο πρόξενος μετὰ τῶν
ἄλλων δὲ καὶ τούτου, τῆς Σκήτης.
Προεκατοίκησαν
ἐν τῇ Σκήτῃ δυὸ ἢ τρεῖς Ἡσυχασταὶ ἔχοντες μετ᾿ αὐτοῦ γνωριμίαν, οἵτινες
καὶ μικρὰν εἶχον Καλύβην καὶ Ναὸν σμικρότατον ἐπ᾿ ὀνόματι τοῦ Ἁγίου
Νικολάου. Συνέβη τότε νὰ ἔλθουν ἐξ Ἀσίας τινὲς καὶ φέρουν εἰς τὰ Κελλία
τῆς Προβάτας (Κελλίον Ἁγίου Γεωργίου) τὸν πόδα ΤΗΣ ΑΓΙΑΣ ΑΝΝΗΣ καὶ
ἐφανέρωσαν περὶ τούτου τῷ Πατριάρχῃ ζητοῦντες συμβουλὴν τί νὰ κάμωσιν.
Ἔχων
δὲ κλίσιν ὁ Πατριάρχης εἰς τὸν τόπον τοῦτον συνεβούλευσεν αὐτοῖς, νὰ
οἰκοδομήσωσι Ναὸν ἐπὶ τῷ ὀνόματι τῆς ΑΓΙΑΣ ΑΝΝΗΣ καὶ νὰ ἀφιερώσωσιν ἐν
αὐτῷ τὸν πόδα καὶ νὰ ἡσυχάσωσι καὶ οἱ ἴδιοι κτίζοντες οἰκήματα· καὶ
ἔδωκε καὶ τὴν δαπάνην τῆς οἰκοδομῆς τοῦ Ναοῦ ὁ Πατριάρχης καὶ ὠκοδομήθη
μικρὸς Ναὸς τότε. Διότι ὁ νῦν μέγιστος καὶ κάλλιστος ἐγένετο ἔπειτα.
Ἔκτοτε
ὁ τόπος ἔλαβε τὴν ὀνομασίαν «ΑΓΙΑ
ΑΝΝΑ» καὶ ἔπαυσε τὸ ὄνομα τῶν «Βουλευτηρίων». Πρὸ δὲ τούτου, πανταχοῦ
τῶν «βουλευτηρίων» εὑρίσκομεν λεγόμενον. Ἐκ τοῦ Κώδικος δὲ τῆς Σκήτεως
μανθάνομεν ὅτι ὁ ποῦς τῆς Ἁγίας Ἄννης προσεκομίσθη τῷ 1686.
Κατὰ
τῷ 1753 Κύριλλος ὁ 5ος ἐκύρωσε τὴν κανονισθεῖσαν τάξιν ἐν τῇ Σκήτῃ καὶ
τοῦ ὁποίου σῴζεται ἐν τῇ Σκήτῃ τὸ μέγα εὐρύχωρον Πατριαρχικὸν Κελλίον
«ΤΩΝ ΑΓΙΩΝ ΑΠΟΣΤΟΛΩΝ», ἱδρυθὲν τῷ 1759. Οὗτος ἀπεβίωσε καὶ ἐτάφη
ἐνταῦθα.
Ἡ
Σκήτη αὕτη φαίνεται ὅτι ἱδρύθη σχεδὸν συγχρόνως τῇ Λαύρᾳ τοῦ Ὁσίου
Ἀθανασίου, ἡ ἐν ἀρχῇ τοῦ 11ου αἰῶνος (1007) ὑπὸ διάφορον ὅμως ἐπωνυμίαν.
Εἶναι αἱ Καλύβαι αὐτῆς ἐπὶ τραχέων καὶ κρημνωδῶν μερῶν ἐνιδρυμέναι,
φαίνονται δὲ εἰς τὸν ἀνιόντα πρὸς αὐτὰς ὡς μετέωρά τινα λευκάζοντα ἐν
μέσῳ χλοερῶν λοχμῶν.
Εἰς
τὴν περιοχὴν τῆς Μεγίστης Λαύρας ὑπάρχει Ἑλληνικὴ «Σκήτη τῆς
θεοπρομήτορος Ἁγίας Ἄννης», ἡ ὁποία εἶναι ἡ ἀρχαιότερα καὶ μεγαλύτερα
τοῦ Ἁγίου Ὄρους. Κατὰ τὸ ἔτος 1780 εἶχε Καλύβας 60. Τὸ 1903 εἶχε 55 καὶ
περὶ τοὺς 165 Ἀσκητάς. Ἀπὸ τὴν Λαύραν ἀπέχει 4 ὥρας.
Ἀπὸ
τῆς Κερασιᾶς, εἰς ἀπόστασιν 1 ὥρας καὶ 30 λεπτῶν, άφοῦ διέλθῃ τις κατ᾿
ἀρχὰς μὲν ὁμαλὴν ὁδόν, εἶτα δὲ ἀνωφερῆ καὶ βραχώδη καὶ τἀνάπαλιν, φθάνει
εἰς τὴν θέσιν ὅπου ὑπάρχει ὁ λεγόμενος Σταυρὸς τοῦ Ὁσίου Ἀθανασίου τῆς
Λαύρας, τὸν ὁποῖον ἐχάραξεν ἐπὶ τοῦ αὐτόθι μεγάλου βράχου
διὰ τοῦ δακτύλου αὐτοῦ.
Ἐκ
τῆς θέσεως ταύτης θεᾶται τις τὰ Κελλία τῆς Σκήτεως Μεγάλης Ἁγίας Ἄννης.
Ἐκεῖθεν μετὰ 15λεπτον πορείαν, ἀφικνεῖται δι᾿ ἀποτόμων καὶ κρημνωδῶν
ἀτραπῶν εἰς τὴν ρηθεῖσαν Σκήτην,
κειμένην εἰς ὕψος 340 μέτρων ὡς ἔγγιστα ἄνω τῆς ἐπιφανείας τῆς θαλάσσης.
Παρὰ
τὸν Ὅρμον τῆς Σκήτεως, ἀφιστάμενον ἀπ᾿ αὐτῆς ἐν ἀναβάσει ¾ της ὥρας,
κατὰ τὴν θέσιν Αὐλάκι εἶχεν ἱδρυθῇ τὸ πάλαι τὸ Μοναστήριον τῶν
«Βουλευτηρίων», τανῦν «Ἅγιος Ἐλευθέριος», ὅπου ὑφίστατο τῷ 1010.
Καταστραφέντος
ὅμως ὑπὸ ληστοπειρατῶν Ἀράβων, ὁ τελευταῖος Ἡγούμενος αὐτοῦ Γερόντιος
ἀνῆλθεν εἰς τὰ ὑψηλότερα ὀρεινὰ καὶ κρημνώδη μέρη καὶ ἀνήγειρε τὸ
Ἡσυχαστήριον τοῦ Ἁγίου Παντελεήμονος, ὑφιστάμενον καὶ νῦν μετὰ τῆς Πηγῆς
τοῦ Ἁγιάσματος, ἥτις παραδόξως ποτὲ δὲν ὑπερεκχειλίζει, ἀλλ᾿ οὐδὲ
μειοῦται ὅσον καὶ ἂν ἀντλῇ τις. Ἕτεροι δ᾿ ὡσαύτως Μοναχοὶ τοῦ
καταστραφέντος Μοναστηριοῦ κατέφυγον ἄνωθεν τῶν Καυσοκαλυβίων,
ἱδρύσαντες τὸ Μονύδριον τοῦ Ἁγίου Ἀντωνίου.
Ἐν τῇ Σκήτῃ ταύτῃ καλλιεργεῖται τὸ Καλαμῶδες φυτόν, ἐκ τοῦ ὁποίου ἐξάγονται κόκκοι
σκληροὶ καὶ φαιόχροοι, καλούμενοι ἐν Ἅγιῳ Ὄρει τὰ «ΔΑΚΡΥΑ ΤΗΣ ΠΑΝΑΓΙΑΣ».
Τούτους τοὺς καρποὺς οἱ Ἀσκηταὶ τοὺς κατασκευάζουσι κομβολόγια,
συνδέοντες διὰ σύρματος, ὅπερ διαπερῶσι διὰ τῶν φύσει ὑπαρχουσῶν
διατρήσεων αὐτῶν.
Ἀπεκλήθησαν
δὲ δάκρυα τῆς Παναγίας, ὑπὸ τῶν Ἡσυχαστῶν, διότι ἡ Παναγία ἐμφανισθεῖσα
εἰς τὸν ἐν τῇ Καλύβῃ τοῦ Ἁγίου Παντελεήμονος
διαμένοντα Γέροντα ὑπέδειξεν αὐτῷ τὴν καλλιέργειαν τοῦ φυτοῦ τούτου πρὸς
πόρον ζωῆς, καθ᾿ ὃν χρόνον ἡδημόνει δακρύων, μὴ δυνάμενος ἕνεκα γήρατος
νὰ προσπορίζεται τὰ πρὸς ζωάρκειαν αὐτοῦ.
Ἡ
εἰς τὰς ὑψηλοτέρας κλιτύας
κειμένη Καλύβη εἶναι ἡ τοῦ Ἁγίου Ἀρτεμίου, ἐκ τῆς ὁποίας διὰ πολυαρίθμων
βαθμίδων κατέρχεταί τις εἰς τὴν Σκήτην εἶναι δὲ λίαν ἀπομεμονωμένη,
προσβληθεῖσα πολλάκις ὑπὸ λῃστῶν. Ἐν τῇ Σκήτῃ ταύτῃ ἀφθονοῦσι τὰ ψυχρὰ
καὶ διαυγῆ ὕδατα τοῦ Ἄθω, διὰ τῶν ὁποίων οἱ Ἀσκηταὶ συντηροῦσιν ἐν ταῖς
βραχώδεσι περιοχαῖς αὐτῶν ἐλαιῶνας, λεμονεῶνας καὶ πορτοκαλεῶνας
πολλούς.
Ἐν
τῷ Κυριακῷ τῆς Σκήτεως ὑπάρχουσι καὶ τὰ ἑξῆς ΑΓΙΑ ΛΕΙΨΑΝΑ: Τμῆμα τῆς
Κάρας τοῦ Ὁσιομάρτυρος
Νεκταρίου τοῦ Νέου, καὶ τῶν νέων Ὁσιομαρτύρων ΙΓΝΑΤΙΟΥ, ΕΥΘΥΜΙΟΥ καὶ
ΑΚΑΚΙΟΥ, ἐκ τῆς Σκήτεως Ἰβήρων, τοῦ Ἁγίου Παντελεήμονος, τοῦ Ἁγίου
Δημητρίου, τοῦ Ἁγίου Χαραλάμπους, τῶν Ἁγίων Ἀναργύρων Κοσμᾶ καὶ Δαμιανοῦ
κ.λπ. Ἐγγὺς τοῦ Κυριακοῦ εὑρίσκεται τὸ Κοιμητήριον ἐπὶ τῇ μνήμῃ τῆς
ΖΩΟΔΟΧΟΥ ΠΗΓΗΣ τιμώμενον καὶ ἱδρυθὲν ὑπὸ τοῦ Ναυπάκτου καὶ Ἄρτης
Μητροπολίτου Νεοφύτου Μαυρομμάτη τῷ 1729.
Ἀπὸ
τοῦ 17ου αἰῶνος συνεκεντρώθησαν ἡσυχασταί τινες εἰς τὰς τῆς Μεγάλης
Ἁγίας Ἄννης κλιτύας καὶ εἰς ἀπόστασιν ἀπ᾿ αὐτῆς 30 λεπτῶν τῆς ὥρας καὶ
ἀπήρτησαν τὴν Σκήτην τῆς Μικρᾶς Ἁγίας Ἄννης ἐπὶ ξηροῦ, ἀνύδρου καὶ
λιθώδους τόπου τῶν ἀποτομωτάτων
καὶ ὑπερκειμένων τῆς θαλάσσης βράχων.
